شرکت در دوره CRRT با ارائه گواهینامه مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
در قسمت های قبلی به چالش های درمان برون پیکری پرداختیم. در قسمت سوم همراه ما باشید تا به مباحث زیر بپردازیم:
اختلالات استخوانی در بیماران دیالیزی
بیماران دیالیزی با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها اختلالات استخوانی است. این اختلالات که به نام Renal Osteodystrophy نیز شناخته می‌شوند، به دلیل تغییرات متابولیکی ناشی از نارسایی کلیه ایجاد می‌شوند. شناخت علل و راهکارهای پیشگیری از این مشکلات می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
فیزیولوژی ایجاد اختلالات استخوانی
عملکرد طبیعی استخوان‌ها به تعادل میان تخریب و ساخت استخوان بستگی دارد. کلیه‌ها نقش کلیدی در تنظیم این تعادل دارند؛ آن‌ها با تنظیم سطح کلسیم، فسفر و ویتامین D، سلامت استخوان‌ها را حفظ می‌کنند. در بیماران دیالیزی، کاهش عملکرد کلیه باعث اختلال در تولید ویتامین D فعال و افزایش سطح فسفر در خون می‌شود. این وضعیت به تحریک بیش از حد غده پاراتیروئید (PTH) منجر شده و چرخه طبیعی بازسازی استخوان‌ها را مختل می‌کند.
علل ایجاد این اختلال‌ها
اختلالات استخوانی در بیماران دیالیزی ناشی از عوامل متعددی هستند که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
- هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه: کاهش سطح کلسیم و افزایش فسفر باعث تحریک غده پاراتیروئید و ترشح بیش از حد PTH می‌شود.
- کاهش ویتامین D فعال: نارسایی کلیه توانایی تولید فرم فعال ویتامین D را کاهش داده و جذب کلسیم از روده‌ها را مختل می‌کند.
- عدم تعادل کلسیم و فسفر: افزایش سطح فسفر و کاهش کلسیم در خون از جمله مشکلات رایج در بیماران دیالیزی است که مستقیماً بر سلامت استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد.
- التهاب مزمن: التهاب‌های ناشی از بیماری‌های کلیوی نیز می‌توانند بر عملکرد سلول‌های استخوانی تأثیر منفی بگذارند.
علل افزایش PTH
یکی از مهم‌ترین مشکلات بیماران دیالیزی، افزایش سطح هورمون پاراتیروئید (PTH) است. این هورمون مسئول تنظیم سطح کلسیم و فسفر در بدن است و افزایش آن می‌تواند به مشکلات جدی استخوانی منجر شود. دلایل افزایش PTH عبارتند از:
- هیپوکلسمی: کاهش سطح کلسیم در خون.
- هیپرفسفاتمی: افزایش سطح فسفر ناشی از کاهش دفع کلیوی.
- کاهش فعالیت کلیه در تبدیل ویتامین D به فرم فعال: این موضوع باعث اختلال در جذب کلسیم می‌شود.
- نارسایی مزمن کلیه: این نارسایی باعث اختلال در تنظیم هورمونی و متابولیکی می‌شود.
راهکارهای پیشگیری از این اختلالات
برای پیشگیری از اختلالات استخوانی در بیماران دیالیزی، راهکارهای زیر توصیه می‌شود:
- کنترل سطح کلسیم و فسفر: مصرف داروهای کاهش دهنده فسفر مانند کلسیم استات یا سیولامر و مصرف مکمل‌های کلسیم می‌تواند مؤثر باشد.
- مصرف ویتامین D فعال: استفاده از داروهای حاوی کلسیتریول یا دیگر مشتقات ویتامین D به بهبود جذب کلسیم کمک می‌کند.
- تغذیه مناسب: محدود کردن مصرف غذاهای حاوی فسفر بالا مانند محصولات لبنی و گوشت قرمز.
- کنترل هیپرپاراتیروئیدیسم: در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی یا مصرف داروهای مهارکننده PTH مانند سیناکلست باشد.
- ورزش و فعالیت بدنی: فعالیت‌های فیزیکی منظم می‌توانند به تقویت استخوان‌ها کمک کنند.
بدون دیدگاه