شرکت در دوره CRRT با ارائه گواهینامه مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

در قسمت های قبلی به چالش های درمان برون پیکری پرداختیم. در قسمت چهارم همراه ما باشید تا به مباحث زیر بپردازیم:

تفاوت همودیالیز، هموفیلتریشن و هموپرفیوژن چیست؟

در دنیای پزشکی، روش‌های مختلف تصفیه خون برای بیماران با نارسایی کلیوی یا مسمومیت‌های خاص وجود دارد. همودیالیز (Hemodialysis)، هموفیلتریشن (Hemofiltration) و هموپرفیوژن (Hemoperfusion) از جمله این روش‌ها هستند. هرکدام از این روش‌ها مکانیزم خاص خود را داشته و برای اهداف متفاوتی طراحی شده‌اند. در این مقاله، به بررسی تفاوت این سه روش، مکانیزم‌های حاکم بر آن‌ها و مواد هدف پرداخته‌ایم.

مکانیزم‌های حاکم در همودیالیز، هموفیلتریشن و هموپرفیوژن

همودیالیز (Hemodialysis)

همودیالیز یک فرآیند تصفیه خون است که با استفاده از دیالیزور (Dialyzer) و غشای نیمه‌تراوا (Semipermeable Membrane) انجام می‌شود. مکانیزم اصلی آن بر اساس انتشار (Diffusion) است. مواد زائد و سموم با غلظت بالا از خون به مایع دیالیز (Dialysate) منتقل می‌شوند و مواد مورد نیاز، مانند الکترولیت‌ها، در صورت لزوم جایگزین می‌گردند. جهت مطالعه کامل مبحث همودیالیز کلیک کنید.

هموفیلتریشن (Hemofiltration)

در هموفیلتریشن، فرآیند تصفیه خون بر اساس فیلتراسیون (Convection) انجام می‌شود. در این روش، آب و مواد محلول با فشار از غشای فیلتری عبور کرده و مواد زائد از خون حذف می‌شوند. به دلیل استفاده از فشار، این روش بیشتر برای حذف مواد با وزن مولکولی بالا مناسب است.

هموپرفیوژن (Hemoperfusion)

هموپرفیوژن با استفاده از جاذب‌های شیمیایی (Adsorbents)، مانند کربن فعال یا رزین‌های خاص، مواد سمی و داروهای خاص را از خون جدا می‌کند. این روش بیشتر برای موارد مسمومیت‌های حاد یا دفع داروهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بررسی مواد هدف در هر یک از مکانیزم‌ها

مواد هدف در همودیالیز

مواد هدف در همودیالیز عمدتاً شامل:

• اوره (Urea)
• کراتینین (Creatinine)
• پتاسیم (Potassium)
• فسفات (Phosphate)

این مواد به دلیل وزن مولکولی پایین و حلالیت بالا به راحتی از طریق انتشار حذف می‌شوند.

مواد هدف در هموفیلتریشن

در هموفیلتریشن، مواد هدف شامل:

• مولکول‌های متوسط و بزرگ مانند بتا-2 میکروگلوبولین (Beta-2 Microglobulin)
• مواد محلول با وزن مولکولی بالا

این روش برای بیماران با سندروم التهابی یا تجمع پروتئین‌های خاص موثر است.

مواد هدف در هموپرفیوژن

هموپرفیوژن برای حذف مواد خاص از خون استفاده می‌شود، از جمله:

• داروهای سمی (Toxins)
• مواد شیمیایی با وزن مولکولی بالا
• ترکیبات چربی‌دوست (Lipophilic Compounds)

این روش در درمان مسمومیت‌ها و دفع داروهای خاص، مانند داروهای ضدافسردگی یا باربیتورات‌ها، کاربرد دارد.